Karbon Fırça

Sürekli olarak kollektörlü ve bilezikli motorlarda kullanılan kömür fırçalar, motor tahrik devresi üzerinde yer alan suni kömürden elde edilen mamül devre elemanlarıdır. Motorlarda, besleme voltajının hareketli parçaya iletilmesi, jeneratörlerde ise hareketli parça üzerinde oluşan gerilimin başka bir yerde kullanılmak üzere iletim hattına doğrudan alınması için kömür fırçalardan faydalanılmaktadır. Düşük veya daha yüksek voltaj ile çalışan çoğu kollektörlü stasyoner motorlarda, kollektörlü cer motorlarında ve bilezikli motorlarda kullanılan kömür fırçalar genel uygulamaya bağlı olarak çok değişik ebat ve kalitelerde piyasada yer almaktadır. Doğru akım motorlarının çoğunda oldukça sık kullanılan kömür fırçalar oldukça alternatif akım motorlarında da görmek mümkündür.

Karbon fırça kullanımı kömür kullanımından daha alternatiftir. Bu nedenle artık günümüzde kömür yerine karbon fırça kullanılmaktadır. Dönen aksama elektrik verilmesinde suni kömür seçilmesinin temelde iki sebebi vardır. Bunlardan ilki suni kömürün iyi bir kayma vasfına sahip olması, ikincisi ise iyi bir iletken olmasıdır.

Kömür fırçalar, sürekli olarak dönen bir yüzeyle temas halinde olduklarından dolayı aşınmakta, bu arada karşı yüzeyi de olumsuz bir biçimde aşındırmaktadır. Tahrik devresi üzerinde belli bir direnci olan bir eleman olması sebebiyle de üzerinde gerilim düşümü oluşmaktadır. İşte bu sebeplerden dolayı kömür sertliği ve direnci birlikte çalıştığı motorun sağlıklı işleyişi ve ömrünün üzerinde önemli rol oynamaktadır. Herhangi bir fırçanın sağlıklı olarak görevini yapabilmesi için; motorun çektiği akım değeri, çevre hızı, fırça basıncı, atmosferik şartlar, besleme voltajı, kollektör ve bileziğin yapısı ve bazı diğer faktörlerin tetkiki gerekmektedir. Beş ana grupta toplanan, değişik kalitelerdeki grafitten imal edilen kömür fırçalar, farklı akım yoğunluğu ve çevresel hıza sahip doğru akım ve alternatif akım motor ve jeneratörlerinde kullanılmakta olup; minyatürden başlayarak binlerce ebat ve şekilde imal edilmektedir. Karbon fırça kullanımı oldukça yaygındır.