Don Pervanesi

 

Don pervanesi özellikle elma ve narenciye üreticilerinin kullandığı sistemlerdir. Don riskini ortadan kaldırmayı veya en aza düşürmeyi amaçlamaktadır. Dizel motordan esinle 6m kanat açıklığındaki pervanelere sahiptir. Bu pervaneleri çevirerek yerin yaklaşık 10 metre üzerindeki enverziyon tabakasındaki (sıcak havanın bulunduğu yer) havayı ağaçların üzerine savurma işlemi yaparak soğuk hava tabakasını dağıtmaktadır.

Havalandırılması hedeflenen bölgeye üflenecek havanın etki yüzeyi ve derinliği rüzgâr makinelerince oluşturulacak rüzgârın momenti ile doğru orantıdadır. Toprak yapısının veya yerel iklimin müsait olmasıyla pervaneleri 80 km/s hızla dönmektedir.

Çiftçiler kendi arazilerine ait ileriye yönelik meteoroloji tahmini ile don uyarısını önceden elde edebilmektedirler.  Don pervaneleri ise bu durumda kullanılmasıyla donma noktasının altında kalınan saat dilimlerinde önemli derecede ürünlerin kurtarılmasına imkân sağlamaktadır.

Don Pervaneleri Dışında Dondan Korunma Yöntemleri

Don pervaneleri ve birçok dondan korunma yöntemleri ile tarım ürünlerini koruma altına alınmaktadır. Tek bir korunma yönteminin yanında birkaç korunma yönteminin bir arada kullanılması zararı en aza indirmektedir. Bu yöntemler:

1.     Pasif Yöntemler

·       Yer Seçimi: Don olayının görülmesinin fazla olduğu bölgelerde zirai faaliyetlerin yapılmaması gerekmektedir.

·       Bitki İdaresi: Bitkilere uygulanacak işlemlerin don olayına dirençlerine bakılmasıdır.

·       Bitki Seçimi ve Üretimi: Hassas bitkilerin yerine dirençli olanların üretilmesidir.

 

2.     Aktif Yöntemler

·       Atmosfere Yayılan Radyasyonun Durdurulması (Suni Sis): Havaya gönderilen su buharının bulut oluşturması ve atmosfere radyasyonun gitmesini engellemesi olayıdır.

·       Isı Yalıtımı: Ürünlerin dumanla kaplanarak don olayının engellenmesidir.

·       Havanın Karıştırılması: Don pervaneleri sayesinde kullanılan yöntemdir.

·       Direkt Bitki ve Hava Isıtması: Isıtma ekipmanı kullanılması ve ateş yakılması sistemidir.

·       Su Uygulaması: Bitkilerin üstten sulama veya yağmurlama ile sulanmasında donma olayına yarar sağlamaktadır.

Don Pervaneleri Nelere Katkı Sağlar?

Don pervaneleri birçok konuya etkisi vardır. Gerek ısıtılmada gerekse serinletmede kullanılmaktadır. Bu kullanım imkanları aşağıdaki gibidir:

·       Meyve arsalarında veya bahçelerinde çiçeklerin tozlaşma zamanının kısalmasına yardımcı olmaktadır.

·       Yaz aylarında meyve ve sebzelerde oluşan güneş yanıklarını önlemede etkisi bulunmaktadır.

·       Kış sonundaki sıcaklarda bahçenin soğutularak bitkilerin erken uyanmasını önlemekte kullanılmaktadır.

·       Meyveleri dalında kurutmak için kullanılan bir yöntemdir.

·       Açık veya kapalı hayvan barınakların ısıtılmasında, yaz aylarında ise serinletilmesinde kullanılmaktadır.

·       Seraların havalandırılmasında, serinletilmesinde ve ısıtılmasında kullanılmaktadır.